تاریخچه مددکاری اجتماعی در ایران

علی رغم قدمت طولانی خدمات کمک رسانی به نیازمندان، ایتام و در راه ماندگان در ایران که به ایران قبل از اسلام بر می گردد اما شکل سازمان یافته و علمی آن که با شروع به کار نهادهای اجتماعی همراه بود به حدود ۶۰ سال پیش و با تاسیس ” آموزشگاه خدمات اجتماعی ” بر می گردد که با تهیه اساسنامه مدرسه خدمات اجتماعی توسط خانم ستاره فرمانفرماییان شروع به فعالیت نمود.

اولین برنامه آموزشی مددکاری اجتماعی نیز با پذیرش دانشجو در تهران شروع به کار نموده که بر اساس آن دانشجویان به مدت دو سال و با دریافت مدرک فوق دیپلم به تحصیل اشتغال داشتند. اما از سال ۱۳۴۴ این دوره به چهار سال افزایش یافت و فارغ التحصیلان این رشته با دریافت مدرک کارشناسی خدمات اجتماعی فعالیت خود را در زمینه های شغلی مرتب آغاز می کردند.

اولین دوره تحصیل در مقطع فوق لیسانس به سال ۱۳۴۹ بر می گردد که با عنوان مدیریت خدمات اجتماعی به آموزش و تربیت مددکاران اجتماعی متخصص به منظور حضور در بخش های رفاهی و موسسات خدمات اجتماعی اهتمام می ورزیدند. پس از انقلاب و با تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی این رشته تعطیل شد و در ذیل شاخه علوم اجتماعی و تحت عنوان ” خدمات اجتماعی” قرار گرفت.

با اتمام جنگ تحمیلی و خسارت های زیان بار ناشی از جنگ ضرورت حضور مددکاران اجتماعی در ارایه خدمات به گروههای هدف، فقرا و نیازمندان بیش از پیش احساس شد. در نتیجه در سال ۱۳۷۰ مصوب شود که رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تاسیس گردد. بنابراین در سال ۱۳۷۳ اولین دوره فارغ التحصیلان این رشته در مقطع کارشناسی موفق به دریافت مدرک کارشناسی شدند.

در سال ۱۳۷۸ نیز با توجه به نیاز کشور به فارغ التحصیلان مقطع دکتری طرح آن تنظیم و به وزارت بهدشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام شد.

در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار نفر با مدرک مددکاری اجتماعی و یا علوم اجتماعی گرایش خدمات اجتماعی در سراسر کشور به ارایه خدمات اجتماعی و حمایتی به عموم مردم، گروههای در معرض خطر و آسیب دیده اجتماعی در سازمان های دولتی و غیر دولتی می‌پردازند. همچنین چندین دانشگاه از جمله دانشگاههای علامه طباطبایی، علوم بهزیستی و توانبخشی، خوارزمی، شاهد و دانشگاه آزاد اسلامی تربیت و آموزش مددکاران اجتماعی در سه مقطع تحصیلی کارشناسی، ارشد و دکتری را بر عهده گرفته اند.

انجمن های صنفی و علمی نیز نظیر انجمن مددکاران اجتماعی ایران، انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران، کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی کشور از مهمترین انجمن های فعال محسوب می شوند که به ارایه خدمات متنوعی در سطوح مختلف اقدام می نمایند.